Powstanie narodowe jest to zbrojne wystąpienie ludności danego kraju, mające na celu obronę wolności narodu. W dziejach Polski miało miejsce kilka ważnych powstań narodowych przeciwko okupantom: Rosji, Austrii i Prus. Powstanie kościuszkowskie to zbrojne powstanie Polaków przeciwko Rosji, które rozpoczęło się 24 marca 1794 r. na rynku w Krakowie. Jego dowódcą był Tadeusz Kościuszko, słynny generał polski i amerykański. Jedną z kluczowych walk powstania kościuszkowskiego była stoczona 7 kwietnia 1794 r. zwycięska bitwa pod Racławicami. W bitwie tej wsławili się polscy chłopi, uzbrojeni w kosy, tzw. kosynierzy. Mimo początkowych sukcesów powstania, ostatecznie zakończyło się ono niepowodzeniem. Powstanie listopadowe to kolejny zryw narodowy Polaków, skierowany przeciw rosyjskiemu zaborcy, trwający od 29 listopada 1830 r. do października 1831 r. Wskutek upadku powstania, wielu Polaków opuściło ojczyznę udając się na emigrację. Na ziemiach polskich rozpoczęła się masowa rusyfikacja, likwidacja wojsk polskich, uczelni wyższych i polskiej administracji. Trzecim powstaniem narodowym Polaków było powstanie styczniowe (22 stycznia 1863 r. – jesień 1864 r.) skierowane przeciwko Rosji. Było to najdłużej trwające spośród powstań, stoczono w nim ponad 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów i poparcia powstania przez kraje zachodnie, zakończyło się ono porażką powstańców. Powstania znalazły swoje odzwierciedlenie w literaturze, malarstwie i muzyce, sławiących odwagę powstańców.